Apostazja, czyli wyjście z kościoła w Niemczech
Dzisiaj temat dla jednych dość kontrowersyjny, ale myślę, że dla wielu innych bardzo przydatny. A mianowicie, chciałabym Wam dzisiaj podpowiedzieć jak „wypisać” się z kościoła w Niemczech. I owszem, jest to jak najbardziej do zrobienia dla nas jako obcokrajowców, w dodatku jest to tylko formalność w urzędzie. Nie trzeba się wykłócać o swoje prawo na zakrystii z upartym księdzem, więc jeśli ktoś z Was planuje podjąć taką decyzję, to warto wziąć pod uwagę załatwienie tej sprawy tutaj.
Apostazja, czyli odejście od wiary funkcjonuje pod nazwą Kirchenaustritt w Niemczech. Każdy Bundesland ma swoje własne procedury na wystąpienie z kościoła. Ale ogólnie w większości przypadków sprawę tą można załatwić w Standesamt, czyli urzędzie stanu cywilnego.
Dlaczego ludzie występują z kościoła?
Dla ludzi mających meldunek w Niemczech i pracujących na niemieckich umowach jest to przede wszystkim powód ekonomiczny – w zależności od landu będziemy musieli oddać dodatkowe 8-9% wysokości podatku od dochodu w ramach podatku kościelnego (Kichensteuer). A w czasach kryzysu, drożyzny w sklepach i horrendalnych rachunków za energię, każdy cent się liczy. W kolejnym podrozdziale znajdziesz, ile w sumie pieniędzy potrącają z wypłaty w ramach tego podatku w stosunku miesięczym i rocznym i gdzie to znaleźć na paskach z wypłaty (na Lohnabrechnung).
Kolejna sprawa, to względy ideologiczne. Chęć odcięcia się od kościoła jako instytucji i nie finansowania jej działalności. Jak jest i co się dzieje ostatnimi czasy w kościele, wszyscy wiedzą, więc osąd na ten temat pozostawiam Wam.
Przy okazji kilka ciekawostek. W 2019 roku dokonano 390 000 apostazji w Niemczech (łącznie z kościoła katolickiego, ewangelickiego i judaizmu, muzułmanie nie są objęci tym podatkiem). W 2021 roku było już 640 000 apostazji, więc widać trend rosnący. A ogólnie na ten moment tylko około połowa ludzi mieszkających w Niemczech jest członkiem jakiegoś kościoła (źródło: finanztip.de).
Jakie przywileje utracisz wypisując się z kościoła?
Jakie skutki będzie miało wystąpienie z kościoła? Zostaniesz wykluczony z sakramentów, czyli nie będziesz mógł przystąpić do komunii, zostać chrzestnym (a jeśli masz chrześniaków, to zostanie przydzielony im inny opiekun), nie będziesz mógł/mogła wziąć ślubu kościelnego ani mieć pogrzebu w obrządku katolickim.
Czy to znaczy, że nie zostaniesz pochowany na cmentarzu? Ależ oczywiście, że tak – ale pewnie w tej części, gdzie chowa się ateistów. Niemieckie cmentarze są dużo mniejsze w porównaniu do polskich i są dla zmarłych wszystkich wyznań, jednak ciała, a częściej nawet prochy są chowane w strefach dla konkretnych wyznań.
Ile płaci się podatku kościelnego - na prawdziwych przykładach
Tutaj zostawiam Wam fragment z paska z wypłaty czyli Lohnabrechnung pokazujący ile w ciągu roku zostanie odciągnięte podatku kościelnego, na kolejnym zdjęciu fragment rozliczenia rocznego z innego roku z zaznaczonym potrąconym podatkiem kościelnym.
Choć różnica w zarobkach jest mała, to kwoty są bardzo różne z powodu różnych klas podatkowych – na pierwszym zdjęciu Steuerklasse 4, na drugim Steuerklasse 1.
Tak – prawie 500 € zostało pociągnięte w ciągu roku z zarobków na kościół…
Apostazja - gdzie się udać w Niemczech, aby wypisać się z Kościoła
Po pierwsze ustal gdzie dokonuje się apostazji w twoim landzie. Z powodu, że prawo w Niemczech nie jest jendolite, a wiele kwestii “organizacyjnych”jest rozwiązywane na poziomie lokalnym można się spodziewać, że w różnych rejonach Niemiec będzie to wyglądało troszkę inaczej.
Na przykład w Saksonii załatwia się to w urzędzie stanu cywlinego (Standesamt), podobnie w Hesji – należy zwrócić się do gminy lub miasta. Za to np. w Nadrenii – Północnej Westfalii (NRW) należy udać się do Sądu Rejonowego (Amtsgericht) odpowiedniego do miejsca zamieszkania. Najłatwiej dowiesz się, jak jest w Twoim przypadku wpisując w wyszukiwarkę Google hasło: Kirchenaustritt + nazwę landu w którym mieszkasz.
Jak wygląda ta formalność?
Wystąpienie z kościoła można załatwić wyłącznie osobiście. Należy udać się od odpowiedniego organu w zależności od landu, ewentualnie umówić się na termin i udać się w wyznaczonym czasie. Oczywiście zabrać ze sobą wymagane dokumenty. Tych na szczęscie nie trzeba niewiadomo jak kompletować, bo tu wymagane jest niezbędne minimum.
Co będzie koniecznie potrzebne?
- dowód osobisty
- pieniądze na opłatę urzędową
Warto podpytać, czy fakt wystąpienia z kościoła zostanie zgłoszony przez urząd do wszytskich zainteresowanych instytucji, czy jednak musimy zatroszczyć się o to sami. Zainteresowani tym faktem na pewno będą Finanzamt, urząd stanu cywilnego i pracodawca oraz sam Kościół.
Die Meldebehörde übermittelt der Finanzverwaltung den Austritt sowie das Datum des Austritts. Arbeitgeberinnen bzw. Arbeitgeber erhalten über die sogenannten elektronischen Lohnsteuerabzugsmerkmale (ELStAM) beim nächsten Datenabruf ebenfalls Kenntnis vom Wegfall des Kirchensteuermerkmals.
Kolejny krok – od kolejnego miesiąca kalendarzowego ciesz się większą wypłatą 🙂
Załatwienie Kirchenaustritt zajęło mi całe 10 minut. Akurat w moim mieście nie potrzeba żadnych terminów, wystarczyło podejść w wolnej chwili do Standesamt i poprosić o Kirchenaustritt.
Pani urzędniczka bez zbędnych pytań poprosiła odowód osobisty i zapytała, do którego kościoła należę. Za moment miała wydrukowane oświadczenie, że nie należę już więcej do Kościoła Katolickiego. Zapłaciłam 35€ i jedyne o co musiałam się zatroszczyć to dać znać mojemu pracodawcy (wystarczyło podać kserokopię), żeby nie odliczyli już więcej Kirchensteuer z mojej wypłaty.
Ile kosztuje wystąpienie z kościoła?
Cena waha się w zależności od landu – u mnie w Sachsen jest to 35 €, w Hessen 30 €.
I już w kolejnym miesiącu wychodzimy na zero, bo średnio tyle wynosi podatek na rzecz kościoła przy minimalnych zarobkach i pełnym etacie.