Formalności do załatwienia po przyjeździe do Niemiec
W artykule Co załatwić jeszcze przed wyjazdem do Niemiec? pisałam Wam jak przygotować się do wyjazdu będąc jeszcze w Polsce. W tym artykule chciałabym się zająć tym, co trzeba załatwić zaraz po przyjeździe do Niemiec, aby nie narobić sobie kłopotów i zaległości zaraz na starcie.
Zameldowanie
Zameldowanie to podstawa twojego legalnego pobytu w nowym kraju, szczególnie w momencie, gdy myślisz o znalezieniu pracy i zamieszkaniu na dłuższy okres czasu.
Zameldowanie w danym kraju daje Ci pewne uprawnienia, jak i nakłada na Ciebie pewne obowiązki.
Na zameldowanie się pod nowym niemieckim adresem masz 2 tygodnie od wprowadzenia się (jak i potem przy przemeldowaniu się w inne miejsce). Osoby nie będące w związku małżeńskim muszą zarejestrować się osobiście, a w przypadku małżeństw żona lub mąż może zameldować także współmałżonka i dzieci.
Niezbędny będzie dowód osobisty lub paszport, w pewnych przypadkach urzędnicy mogą też poprosić np. o akty urodzenia lub zawarcia związku małżeńskiego.
Urząd meldunkowy znajdziesz wpisując w wyszukiwarkę Google hasło: Meldeamt + nazwę twojej miejscowości. W różnych miejscowościach miejsce to może nazywać się bardzo różnie – Meldeamt, Meldebehörde lub Bürgerbüro.
Po zameldowaniu otrzymasz od urzędu potwierdzenie zameldowania, czyli Meldebestätigung. Przyda Ci się w najbliższym czasie z pewnością parę razy, więc zrób sobie od razu kilka kopii.
Praca bez meldunku w Niemczech
Jest to jedno z często zadawanych pytań na początku, bo jak wiadomo, aby móc wynająć mieszkanie z reguły trzeba mieć umowę o pracę i wystarczające zarobki. A nie zawsze jest możliwość zameldowania się w lokum, które wynajmujemy na krótki czas. Wydaje się wtedy, że wpadamy błędne koło – nie mamy pracy, bo nie mamy zameldowania i nie mamy zameldowania bo nie mamy pracy, więc nie możemy nic wynająć. Na szczęście wcale tak nie jest.
Samo zameldowanie nie jest konieczne do podjęcia pracy. Potrzeby jest po prostu adres, pod którym jesteśmy dostępni i możemy odebrać pocztę. Więc jak mieszkasz w hotelu pracowniczym lub chwilowo u kolegi lub rodziny, to wystarczy. Będziesz jednak miał*a trochę dodatkowych formalności do załatwienia.
Pracodawcy wystarczy, że podasz adres, pod którym jesteś dostępny*a. Podobnie będzie z ubezpieczeniem, czyli Krankenkasse. W danych adresowych musisz wpisać po prostu:
Jan Kowalski
wohnhaft bei (to znaczy: zamieszkały u) Piotr Nowak
Musterstraße 1, 01234 Musterstadt
Najważniejsze, żebyś był*a w stanie na bieżąco odbierać pocztę i na nią odpowiadać, a trochę tych listów na początku przychodzi.
Z kolei w banku też nie mają prawa odmówić otwarcia podstawowego konta nawet jeśli nie masz meldunku. Wydrukuj i wypełnij ten formularz ze strony rządowej i z nim udaj się do banku.
Do podjęcia pracy potrzeby jest też numer identyfikacji podatkowej czyli Steueridentifikationsnummer. Osoby zameldowane otrzymują go z automatu, choć różnie to trwa, nawet do kilku tygodni. W przypadku braku zameldowania trzeba wybrać się do niemieckiego urzędu skarbowego czyli Finanzamt samodzielnie i złożyć wniosek o wystawienie zaświadczenia. Takie zaświadczenie wystawiane jest na dany rok kalendarzowy. Także Twój pracodawca może złożyć taki wniosek w twoim imieniu, jak dasz im do tego upoważnienie (Vollmacht). W tym momencie zamiast numeru podatkowego pracodawcy wystarczy to upoważnienie z Finanzamtu. W momencie kiedy się zameldujesz, automatycznie za kilka dni dostaniesz swój numer podatkowy pocztą.
Także zameldowanie się w urzędzie pracy, czyli w Agentur für Arbeit jako osoba szukająca pracy jest jak najbardziej możliwe. Tutaj podobnie jak do pracodawcy lub Krankenkasse, wystarczy że podasz adres u kogoś (pamiętaj aby w adresie było nazwisko osoby u której mieszkasz, aby poczta mogła do Ciebie dotrzeć!). Najprostsza metoda na zameldowanie się jako osoba poszukująca pracy to rejestracja przez internet. Bezpośredni link znajdziesz tutaj.
Na koniec istotna informacja: taki stan rzeczy, czyli stałe mieszkanie bez meldunku może trwać do trzech miesięcy. Po tym czasie jesteś zobowiązany*a do zameldowania się w Niemczech.
Inaczej sprawa się ma, gdy nie regularnie, np. Co weekend zjeżdżasz do Polski, bo tam jest Twoje tak zwane centrum życiowe, czyli rodzina i właściwy dom. Wtedy też najczęściej pracujesz na delegacji i powinieneś dostać ekstra dodatki do wypłaty z tego tytułu.
Ubezpieczenie zdrowotne
Wraz z zameldowaniem się w Niemczech powstaje obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego.
Istnieje możliwość ubezpieczenia w Polsce i dzięki karcie EKUZ przeczekanie aż do znalezienia pierwszej pracy i normalnego niemieckiego ubezpieczenia.
Jeśli jednak nie masz takiej możliwości, a ubezpieczony zostaniesz dopiero po kilku miesiącach kasa chorych z pewnością zwróci się do Ciebie o uregulowanie zaległych składek z okresu między meldunkiem a podjęciem pierwszej pracy (z ubezpieczeniem zdrowotnym).
Jak się zgłosić do ubezpieczalni?
Rozwiązania są dwa – może zgłosić Cię pracodawca w momencie podjęcia pierwszej pracy z obowiązkową składką zdrowotną lub możesz zgłosić się sam*a. Przy pierwszej opcji masz mniej papierkowej roboty, dopilnuj jednak, aby pracodawca zapisał Cię do wybranej przez Ciebie kasy chorych.
Jeśli jednak nie masz pracy, lub nie jest to praca “na etacie” lecz tylko na zlecenie (tak zwany Minijob lub geringfügig Beschäftigung), lub planujesz otworzyć własną działalnośc gospodarczą, czyli Gewerbe to musisz się zgłosić do ubezpieczenia sam*a. W tym momencie opłacenie składek zdrowotnych będzie należało do Twojego obowiązku. Chyba, że się podepniesz pod ubezpieczenie współmałżonka, czyli Familienversicherung.
Jaką kasę chorych wybrać?
Po pierwsze musisz się zdecydować, czy stawiasz na ustawową kasę chorych (gesetzliche Karankenkasse) czy na prywatną (privat Krankenkasse).
Pierwsza opcja jest praktycznie rzecz biorąc dla wszystkich i zapewnia podstawową opiekę medyczną. Opcja druga jest zdecydowanie droższa, więc musisz się zastanowić czy Cię będzie stać na opłacanie ich składek. Z reguły oferują szerszy zakres usług i lepszą opiekę medyczną, ale czasami porównując ich najtańsze taryfy do oferty ustawowych kas chorych może się okazać, że w prywatnej kasie będziemy płacic więcej za taki sam wachlarz usług. Dopiero wyższe taryfy w prywatnych kasach chorych oferują opiekę medyczną na wysokim poziomie, ale za to trzeba liczych się z kilkoma setkami euro wydawanymi co miesiąc na ubezpieczenie.
Póki jesteś piękny*a i młody*a to w sumie nie będziesz widzieć dużo różnic pomiędzy kasami chorych, dopiero w momencie, potrzeby częstszych wizyt u lekarzy i różnych zabiegów, może się okazać, że inna kasa chorych finansuje szerszą ofertę zabiegów. Do jednych z najczęściej wybieranych należy AOK (tu warto zwrócić uwagę, że mamy klika kas AOK, w zależności od landu, w którym mieszkamy), za to rankingi na najlepszą kasę chorych od 7 lat pod rząd wygrywa Techniker Krankenkasse (TKK). Wybór swój podyktuj przede wszystkim swoimi potrzebami.
Ile takie ubezpieczenie wynosi gdybyś chciał*a opłacać je samodzielnie?
Parę lat temu byłam przez kilka miesięcy w takiej sytuacji i jako Hausfrau, czyli gospodyni domowa płaciłam ok. 220 € za miesiąc w ustawowej kasie chorych (gesetzliche Krankenkasse), więc podejrzewam, że teraz będzie to ok. 250 €. W ustawowej kasie chorych o wysokości składki decyduje wysokość naszych zarobków.
Co innego, gdy będziesz chciał*a ubezpieczyć się w prywatnej kasie chorych. Wtedy musisz liczyć się z odpowiednio wyższymi składkami. W dodatku są one mocno skorelowane z naszą metryką – składka obliczana jest na podstawie naszego wieku i tego, czym się zajmujemy. Z pewnością pan w wieku 50+ i mający mocno obciążająca fizycznie pracę z pewnością będzie musiał zapłacić zdecydowanie więcej, niż 20-latek z pracą przy biurku. W dodatku w każdej kasie do wyboru są dodatkowe taryfy, które rozszerzają nam ofertę, ale za które trzeba słono zapłacić. Można znaleźć oferty już od nieco ponad 300 €, ale nie wszyscy będą mieli możliwość skorzystać z najtańszych ofert.
Temat jest dość skomplikowany, więc w najbliższym czasie postaram się Wam przygotować osobny artykuł na temat kas chorych, aby Wam to lepiej rozjaśnić i porównać.
Opłata radiowo-telewizyjna ARD/ZDF
Wiele osób przeżywa niezły szok, kiedy ledwie kilka dni po zameldowaniu, często nawet nie zarobiwszy pierwszych pieniędzy, dostaje rachunek od ARD/ZDF. I panika – przecież nic nie kupowałem, nic nie używałem, nie podpisywałem żadnej umowy! No niestety – przed ARD się nie ucieknie, a egzekwowanie abonamentu radiowo-telewizyjnego jest w Niemczech bardzo skuteczne – nie to co w Polsce.
Teraz do rzeczy – można sobie wybrać w jakim rytmie będzie płacony abonament – kwartalnym, półrocznym lub rocznym. Jak chcemy sobie ułatwić życie to warto także odesłać formularz ze zgodą SEPA czyli pobieranie opłaty automatycznie z konta przez ARD. I z głowy – jedyne o co trzeba się zatroszczyć to wystarczająca ilość środków na koncie 🙂
Co ważne, opłata ta jest pobierana od mieszkania, a nie od osoby, więc jeśli w mieszkaniu mieszka więcej niż jedna osoba dorosła, to płaci tylko jedna a tych osób, a pozostali muszą powiadomić ARD, że opłata jest już opłacana przez innego użytkownika.
No i ile wynosi ta opłata? Niezależnie od trybu płatności będziemy płacić 18,36 € za miesiąc, co daje:
- 55,08 € w trybie kwartalnym,
- 110,16 € w trybie półrocznym
- i 200,32 € w trybie rocznym.
Rodziny przebywające na zasiłku np. ALG II lub Harz IV są zwolnione z tej opłaty.
Wiem, że bardzo wiele ludzi burzy się na tą opłatę. Sama należę do osób, które nie oglądają telewizji (Netflix i YT wystarczają w zupełności), a z radia korzystam wyłącznie w aucie także słuchając raczej prywatnych stacji i też czuję się pokrzywdzona obowiązkiem uiszczania tej opłaty.
Problem z ogarnięciem ARD?
Potrzebujesz pomocy w przepisaniu opłaty ARD/ZDF na innego domownika? Odezwij się, mogę Ci pomóc 🙂
Kliknij w KONTAKT i napisz!
Steuer-ID i klasa podatkowa
Steuer-ID
Steuer-ID czyli numer podatkowy, to coś jak w Polsce PESEL. Powinien zostać dostarczony listownie jakiś czas po pierwszym zameldowaniu w Niemczech, ale zdarza się, że trafimy na opieszały urząd, a nasz pracodawca będzie ponaglał, aby móc wypłacić nam zarobione pieniądze. Wtedy warto udać się osobiście do urzędu, aby wystawili nam go na miejscu.
Gdzie będzie nam potrzebny Steuer-ID?
- przy wypełnianiu wniosku na Kindergeld
- przy wypełnianiu wniosku na wszystkie inne zasiłki
- przy rozliczeniu się z Finanzamt
- przy podjęciu pracy
- itd.
Tak dla pewności: w Niemczech nie ma czegoś takiego jak PESEL. Polski PESEL w 99% nie przyda się Wam tutaj ani razu. Można powiedzieć, że odpowiednikiem polskiego PESEL będzie w Niemczech Steuer-ID.
Klasa podatkowa
Klasa podatkowa przyznawana jest automatycznie, na podstawie informacji podanych podczas zameldowania. Zdarzają się jednak pomyłki, lub sporne przypadki, gdzie automatycznie przyznana klasa nie odpowiada najkorzystniejszej klasy dla Ciebie.
W takim przypadku warto udać się do odpowiedniego urzędu skarbowego (czyli niemiecki Finanzamt) i skorygować klasę.
Po krótce zasada przyznawania klas wygląda następująco:
- Klasse 1 – single bez dzieci
- Klasse 2 – samotnie wychowujący rodzice
- Klasse 3 + Kasse 5 lub…
- 2x Klasse 4 – dla małżonków -> w zależności od rozbieżności w zarobkach warto przeliczyć, która opcja będzie korzystniejsza dla Waszej rodziny (3+5 czy 4+4).
Pamiętaj, że to opis ogólnikowy i zawsze warto przyjrzeć się każdej sytuacji indywidualnie (szczególnie w sytuacji małżonków i ich zarobków).
Pierwsza praca
Fajnie jak przyjeżdżasz do pracy załatwionej jeszcze w Polsce i z marszu idziesz do pracy. Jednak część osób decyduje się szukac pracy dopiero na miejscu (sama należę to tej grupy :P)
Po pierwsze: CV czyli Lebenslauf
Przygotuj sobie ten dokument już nawet w Polsce. Jest on podstawowym dokumentem wymaganym do aplikacji na różne oferty pracy. Więcej na temat jak poprawinie skomponować niemieckie CV znajdziesz w tym artykule:
A jak znaleźć pierwszą pracę?
Pracę można szukać na kilka sposobów.
Pierwsza opcja to znalezienie jej już w Polsce poprzez polskie agencje pracy za granicą. Plusem tego rozwiązania jest to, że często masz już na wejściu zorganizowane lokum, przeważnie jest to pokój lub miejsce w pokoju w hotelu pracowniczym. Na krótką chwilę całkiem dobre rozwiązanie, zanim nie ogarniesz sam*a czegoś odpowiedniego. Minus tego jest taki, że często za te same pieniądze można wynająć osobne małe mieszkanko.
Druga opcja to szukanie pracy poprzez pośredników, czyli niemieckie agencje pracy. Znajdziesz je wpisując Personalservice w internetową wyszukiwarkę. Znajdziesz i wielkie firmy mające oferty pracy w całych Niemczech i lokalne firmy szukające pracowników dla firm na określonych obszarach. Wiem, że opinie na temat tych tak zwanych Zeitfirm lub Leihfirm są różne, dlatego warto sprawdzić opinie na temat konkretnych firm, zanim podpisze się umowę o pracę. Sama pracowałam swojego czasu w dwóch, mój mąż też obecnie od ponad 1,5 roku pracuje dla jednej z nich, a nasze doświadczenia są pozytywne, więc z pewnością nie można wrzucać wszytskich do jednego worka.
Wracając do tematu – znajdź takie firmy z dobrą opinią w twojej okolicy i zgłoś się do nich jako poszukujący pracy. Z pewnością do dwóch tygodni powinni się odezwać z ofertą, często praca jest nawet na już. Oczywiście mówię o pracy na początek.
Lepsze i ciekawsze oferty z reguły trzeba szukać trzecim sposobem, czyli na własną rękę i bezpośrednio w firmach docelowych. Tego typu oferty znajdziesz np. na stronach z ogłoszeniami pracy jak indeed.de czy jobworld.de itp. (wpisz w Google Stellenangebote) lub bezpośrednio na stronach konkretnej firmy. Coraz częściej także sama rekrutacja przebiega poprzez internet, a osobiste odniesienie dokumentów aplikacyjnych jest niemożliwe.
Konto w niemieckim banku - wymagane czy nie?
Wśród naszych rodaków będących już od wielu lat w Niemczech panuje przekonanie., że konto w niemieckim banku jest wymagane przez niemieckich pracodawców. Jednak kilka lat temu sytuacja się zmieniła – odkąd ujednolicono bankowość w Unii Europejskiej i wprowadzono IBAN i SWIFT, a przelewy międzynarodowe przestały być obciążane opłatami większość pracodawców nie widzi problemu w wysyłaniu wypłaty na polskie konta.
Jednak warto przemyśleć, czy założenie niemieckiego konta nie ułatwi życia tu na miejscu w Niemczech – bo na przykład po co obciążać polskie konto dodatkowymi opłatami za korzystanie z polskiej karty na zakupach w niemieckich sklepach?
Ze swojej strony polecam założenie konta w niemieckim ING DiBa – jedno z najtańszych kont w Niemczech, a to przez to, że nie prowadzą placówek w każdym mieście – wszystko załatwisz przez Internet.
Gdy masz dzieci...
Ostatnia z ważnych spraw do ogarnięcia po przyjeździe do Niemiec, jeśli są z Tobą dzieci, to zapisanie ich do szkoły lub przedszkola (jeśli oboje chcecie pracować). Na ten temat przygotowałam już obszerne artykuły:
Nadmienię tylko, że szkoła jest w Niemczech obowiązkowa i jeśli kilka dni po zamedlowaniu dzieci nie pójdą do szkoły to zacznie ich szukać Schulamt, tak jak nas to spotkało przy przeprowadzce pomiędzy landami w trakcie wakacji – szkoła nie przekazała, że zapisaliśmy dziecko do placówki, bo akurat wypadły wakacje, więc dostaliśmy list z upomnieniem, aby zapisać dziecko do szkoły, ewentualnie wyjaśnić sytuację 🙂
Jeśli chcesz wysłać dziecko do żłobka lub przedszkola, to sprawdź, czy ma szczepienie na Masern, czyli świnkę, bo to szczepienie jest wymagane dla dzieci w przedszkolu. Weź polską książeczkę, w której masz szczepienia dziecka i przejdź się do niemieckiego pediatry (Kinderarzt), żeby wydał Ci dla dziecka żółtą książeczkę szczepień, czyli Impfbuch. Niech przepisze do niej wykonane w Polsce szczepienia.
Kindergeld
Prawo do otrzymania niemieckiego zasiłku rodzinnego, czyli Kindergeld powstaje już w momencie podjęcia przez nas pracy, w której opłacana jest składka na ubezpieczenie socjalne. Czyli praca na Minijob, albo praca na polską umowę nie daje nam prawa do ubiegania się o Kindergeld.
Kiedyś można było nie spieszyć się ze składaniem wnioku o Kindergeld, bo można było wnioskować o wypłacenie zaległego KG do 4 lat od złożenia wniosku (o ile przez te 4 lata odprowadzane były składki, ewentualnie jeśli było się na zasiłku dla bezrobotnych lub wychowawczym). Dzisiaj warto zrobić to jak najszybciej, bo zasiłek wypłacają do 6 miesięcy wstecz od złożenia wniosku. Czyli: po podjęciu pierwszej pracy złóż wniosek o Kindergeld, żeby nie przepadły Ci pieniądze. Nawet jak dzieci mieszkają nadal w Polsce. Wydanie decyzji czasami trwa kilka miesięcy, ale wypłacą wszystkie pieniądze do pół roku wstecz od złożenia wniosku (o ile ten czas się kwalifikuje).
Zabierz się za to odpowiednio wcześniej, abyś był*a w stanie przygotować wszystkie wymagane załączniki i dokumenty.
To najważniejsze sprawy. którymi z pewnością będziesz musiał*a zająć się po przyjeździe do Niemiec, jeśli nie chcesz sobie zrobić zaległości lub dodatkowych kłopotów. Mam nadzieję, że trochę rozwiałam obawy, co Cię czeka po przyjeździe i w miarę rozjaśniłam wiekszość omawianych tu tematów. Powodzenia!
Cześć! Jestem Natalia i pracuję jako Wirtualna Asystentka, a specjalizuję się w ogarnianiu niemieckiego papierkramu 🙂
Pomogę Ci wystartować w Niemczech, wypełnić wszystkie formalności, bo wierzę, że Polak Polakowi może pomóc za granicą, a dobry start pomaga w późniejszym sukcesie i szybkim odnalezieniu się w nowym kraju.
Zobacz inne posty na temat życia w Niemczech:
Zakończenie umowy o pracę podczas ciąży
Jesień 2023: Czy bym się teraz wyprowadziła z dziećmi do Niemiec?
Mandaty w Niemczech
Język niemiecki – jak nauczyć się samodzielnie
Wielkanoc w Niemczech – tradycje, zwyczaje i ciekawostki
Apostazja, czyli wyjście z kościoła w Niemczech
Wschód vs Zachód Niemiec – która strona Niemiec jest atrakcyjniejsza?
Natychmiastowe wypowiedzenie pracy w Niemczech – i co teraz?
Jak założyć konto w niemieckim banku? Instrukcja KROK PO KROKU dla internetowego konta w ING
